Nieuw ontdekt kreeftje, gevonden op 7 km diepte, bevat microplastic

Plastic zit overal. Dat ondervonden Britse onderzoekers die microplastic aantroffen in een tot nu onbekende diersoort die ontdekt is in een van de meest ontoegankelijke plekken ter wereld. De nieuwe, aasetende reuzenvlokreeft werd gevangen op 7 kilometer diepte in de Marianentrog en ze kreeg dan ook de naam Eurythenes plasticus. Het Wereldregister voor Mariene Soorten heeft de vondst nu uitgeroepen tot een van de tien meest markante in 2020 nieuw ontdekte levensvormen uit de wereldzeeën.  

Het is bekend dat plasticafval zijn weg vindt tot in de verste uithoeken van de wereld. Ook de oceaan ontsnapt hier niet aan, met een jaarlijkse instroom aan kunststofafval van 5 tot 13 miljoen ton. 

Nu blijkt dat ook nieuwe soorten, die ontdekt zijn in de meest ontoegankelijke en diepste plekken van de wereldzeeën, reeds microplastics bevatten. 

Onderzoekers van de Newcastle University vingen 11 exemplaren van een nieuwe soort reuzenvlokreeft op een diepte tussen 6 en 7 kilometer in de Marianentrog, de diepste onderwatertrog ter wereld ter hoogte van de Filipijnen. In één exemplaar, gevangen op bijna 7 kilometer diepte, vonden ze een vezel polyethyleentereftalaat (PET).  PET is een veelgebruikte kunststof en er worden onder meer flessen, folies, films en textielvezels van gemaakt. 

De vondst van dit fragmentje in de darm van een aasetend nieuw ontdekt bodemdiertje - een droevige primeur -, toont hoe alom tegenwoordig plastic vandaag wel is en om dat te benadrukken hebben de onderzoekers de nieuwe soort de naam Eurythenes plasticus gegeven.  

Het anderhalve centimeter grote kreeftje E. plasticus is een diepzeebewoner. Er waren al sterk verwante soorten bekend maar genetisch onderzoek toonde aan dat de vondst een andere soort betrof. 

Net als vele diepzeedieren eet het diertje organisch materiaal of leven dat zich ophoudt in de lichtrijke oppervlaktelagen van de zee en na de dood traag wegzinkt naar de bodem. Net door die afhankelijkheid van neerdwarrelend voedsel, loopt E. plasticus bij uitstek het risico om ook met kunstmatig afval en microplastics in contact te komen. Eerder werden ook al microplastics gevonden in andere diepzeekreeftjes in de tot 8 kilometerdiepe Peru-Chilitrog, aan de westkust van Zuid-Amerika.

De microplastics kunnen een gevaar vormen voor de organismen die ze opnemen, doordat ze in de oceaan POP's aantrekken. POP's (persistent organic pollutants of persistente organische vervuilende stoffen) zijn voor het grootste deel door de mens gemaakte organische verbindingen die zeer moeilijk afbreekbaar zijn. Ze kunnen uit de microplastics lekken in het lichaam van de organismen en een negatieve invloed hebben op de groei of de voortplanting ervan. 

Top 10

Het is een van de gemiddeld tweeduizend nieuwe, in zee ontdekte soorten dieren en planten die wetenschappers jaarlijks wereldwijd beschrijven. De nieuwe soorten worden opgenomen in de Wereldregister voor Mariene Soorten (World Register of Marine Species/WoRMS) (www.marinespecies.org), een gezaghebbende lijst die vandaag bijna 240.000 soorten bevat. 

Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) beheert de lijst, in samenwerking met bijna 300 experten wereldwijd en met steun van onder andere het LifeWatch-project. 

Sinds 2018 kiezen de experten een top 10 van meest markantenieuwe zeedier- en plantensoorten en dat is nu ook voor 2020 gebeurd. 

De top 10 voor 2020 bevat, naast het diepzeekreeftje, onder andere een buitenaards uitziende, gesteelde ‘E.T.-glasspons’, zo genoemd omdat ze wel ‘ogen’ lijkt te bezitten, een parasitair roeipootkreeftje dat leeft in de neusgaten van een rog, een nauwelijks 0,3 mm groot beerdiertje of waterbeertje, dat gevonden werd in strandzand van de baai van het Noord-Franse Roscoff, en een felrode naaldvormige vis, die zo goed gecamoufleerd is dat hij pas nu ontdekt werd opeen Australische populaire duiksite.

24 maart 2021

Bronnen: een persmededeling van het Vlaams Instituut voor de Zee, persmededeling van Newcastle University, de website Eurythenes plasticus. 
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/24/nieuw-ontdekt-kreeftje-gevonden-op-7-km-diepte-bevat-microplas/

Door: Luc de Roy

‍